Albanian Proverbs

A

A rrohet me zemër të lepurit? --South

Can you live with the heart of a rabbit?

Ai që ndërton me djersë, mbron me gjak. --South

He who builds with sweat, defends with blood.

Ai që përton sot, pendohet mot. --Vlorë

Who is lazy today, regrets it later.

Ai që s'ka zemër, s'ka as thembër. --South

He who has no heart, has no heels either.

Asht kollaj me ia pre bishtin ujkut të vramë. --Shkodër

It is easy to cut the tail of a dead wolf.

As në parajsë mos rri vetëm. --North

Do not be alone even in heaven.

As topi i Ali Pashës s'e tund. --Elbasan

Even the big gun [cannon] of Ali Pasha won't move it

Means: Something really strong

Amanetin nuk e tret as dheri --Krujë

Even the land can't dissolve the will.

B

Ku Balta eshtë m'ë e ëmbël se mjalta. --Vlorë

Where mud is sweeter than honey-- in reference to Albania.

Bujku i mirë, ia merr me zorr bukën tokës. --Tropojë

A good [able] farmer takes with force the bread from the earth.

Burri në shtëpi, si dreqi në xhami. --Elbasan

A man at home (not working) is like the devil in a mosque.

Bijë vëndi -- pikë argjëndi. --Berat

Native son -- drop of silver.

Besa e shqiptarit -- si purtekë e arit. --South

The Albanian's oath -- like a perch of gold.


Ç

Çdo njeri është mbret në shtëpinë e tij. --South

Every man is king in his own home.

Ç'ma ka zemra, ma qit vena. --Shkodër

What I have in my heart is brought out by the wine

.

Çelësi që punon, nuk ndryshket. --Mallakastër

The key that is used does not rust.

D

Dembeli është nëna e të gjithë veseve. --North

Laziness is the mother of all bad habits

Dera e përtimit, caku i mjerimit. --Librazhd

The door of lazyness is the boundary of misery

Dielli, edhe kur ka re, ndrit. --Gjirokastër

The sun shines even when it is cloudy.

Difton fmija, ç'ka shtëpia. --North

The child tells what goes on in the house.

Dita pa punë nata pa gjumë. --South

The day without work, the night without sleep.

Dora me baltë buka me mjaltë. --Kosova

The hand with mud, the bread with honey.

Dora e larë, zorrë e tharë. --South

Clean hand, empty stomach

Duket zogu që në ve. --South

You know the bird since it is an egg.

Dardha, bjen (pikë) nën dardhë.

The pear falls exactly underneath the pear tree. Equivalent of the English "An apple doesn't fall far from the tree."

E

E vërteta rri si vaji mbi ujë. --North

The truth prevails like oil over water.

Edhe ujët po të rrijë në një vend qelbet. --South

Even the water gets stale if it does not flow

Eja baba te te tregoj arat. --South

Come on dad, let me show you your properties.

F

Fikut ulët i hyp kushdo. --Krujë

The low fig [fruit branch] can be climbed by everyone.

Fjala e plakut, e pushka e djalit. --Krujë

The word of the old, and the gun of the young.

Fillimi i mbarë është gjysma e punës.

A good start, is half of the work.

G

Gruaja që nuk do të gatuajë, shosh gjithë ditën. --Skrapar

A woman who doesn't want to cook takes all day to prepare the ingredients.

Gur-gur, bëhet mur, mur-mur bëhet kalaja. --South

Stone by stone, makes a wall, wall by wall makes a castle.

Gj

Gjarpëri ecën dhe fshin gjurmët me bisht. --Korçë

The snake moves, erasing its tracks with its tail

Gjithsecili në punën e tij është zot. --South

Each person at his job is a lord

Gjykon puna, s'gjykon guna. --Librazhd

You are judged by the work, not by the clothes (appearance).

H

Hekuri sa punohet, aq zbukurohet. --Vlorë

The more you strike (work) the steel, the more beautiful it becomes

I

I mjeri ai që s'mendon për pleqëri. --Shkodër

Poor is the man who does not think of old age.

I riu ka fuqi, plaku mëncuri. --South

The young have strength, the elderly knowledge.


K

Kali plak të len barrën në rrugë. --North

The old horse drops the load in the middle of the road.

Kau që nuk vete në arë e pret sëpata. --Kurvëllesh

The Ox that refuses to work in the field gets the axe

Kazma në dorë, buka në gojë; kazma në katua, trasta del për miell hua. --Skrapar

Pickaxe in hand, bread in mouth; pickaxe lying in cellar, sack's out to borrow flour

Kënga për darkë, brenga për drekë. --South

Singing is for dinner, grief for lunch.

Koha është flori

Time is gold; equivalent to the English proverb: Time is money

Ku del Timi asht dhe zjarri --Rugova

Where there is smoke, there is a fire.

Ku ka bletë, ka dhe mjaltë. --Përmet

Where there are bees, there is honey.

Ku ka zemër ka dhe krahë. --South

Where there is heart, there are wings.

Kullote dhinë të të mbushë kusinë. --Gjirokastër

Graze the goat to fill the pot [with milk]

Kur s'ke mbjellë, s'ke çfarë korr. --South

If you haven't sown, you have nothing to reap.

Kur s'ke punë luaj derën. --Përmet

When you have nothing to do, rattle the door

Kush di me lavdue, din edhe me cpifë. --Krujë

Who knows to praise sure knows to slander.

Kush fërkon pulën, ha edhe vezën. --Korçë

Who pats the chicken, eats the egg

Kush fle ngrohtë ka edhe ftohtë. --Arbëreshët

Who sleeps warmly can also be cold.

Kush i kullot deshët, ai qeth dhe leshët. --Përmet

Who lets the rams graze gets the wool

Kush ka turp, vdes për bukë. --South

Who is shy dies from hunger.

Kush mori udhë, dhe do të lodhet. --Gjirokastër

Who travels will also get tired.

Kush nuk di ç'është lodhja, ai nuk di ç'është çlodhja. --Berat

Who does not know what tiredness is, does not to know what resting is.

Kush përton vdes urije. --Berat

Who is lazy dies from hunger.

Kush rri nën pemë, ha edhe kokrrat. --Korçë

Who stays under the tree, eats its fruits.

Kush s'punon, dheut i rëndon. --South

Who does not work, is a burden to the earth.

Kush zë brumë do të gatuajë. --South

Who starts making the dough, will also cook.

Kushtrimi del për të ligshtin, pse trimi kujtohet vet. --Shkodër

The Clarion-call is for the coward, the brave remembers on his own

Kujto qenin e bëj gati shkopin.

Remember the dog and prepare the stick.'

L

Liria i ka rrënjët në gjak. --South

Liberty has its roots in the blood.

Lima dalëngadalë bëri tranë gjilpërë. --South

Slowly-slowly, even a file can turn a beam into a needle.

M

Mbas shtrëngimi i duarve me një grek, numëro gishtat. --South

After shaking hands with a Greek, count your fingers.[1]

Malet tunden, po nuk bien. --South

The mountains shake but do not fall.

Mbill me një dorë, korr me të dyja. --South

Sow with one hand, reap with both.

Mbroje atdhenë si shqipja folenë. --Shkodër

Protect your fatherland like the eagle protects its nest

Me fal gjakun është burrni. --Kosova

To forgive the blood [as in revenge] is to be a man.

Me lopatë ari dhe shat argjëndi tundën e lëkundën edhe malet nga vëndi. --Sarandë

With a spade of gold and a hoe of silver even the mountains rock and sway

Më mirë "punë e mbarë", se "mirë se të gjej". --Shkodër

It's better to say "good work" than "I hope to find you well".

Më mirë te vdesësh më këmbë, sesa të jetosh më gjunjë. --Berat

It is better to die standing, than to live on your knees.

Mëndje e shëndoshë në trup të shëndoshë. * --[Naim Frashëri]

Healthy mind, in a healthy body.

Mirë se të gjej, o hija e madhe! -Mirë se vjen o dembel hamë. -A kamë leje të rri pak? -Po pate me hangër rri sa të duash. --Tiranë

Hope to find you well, o big shadow! Welcome o lazy glutton. -Do I have permission to stay a while? If you have something to eat you can stay as long as you want.

Mos kij turp nga kush s'ka turp. --South

Do not be shy of who is shameless

Mos prit të të kërkojë e mira, po kërkoje. --Vlorë

Do not wait for good things to search for you, you search for them.

Mos rri si nusja në dasëm. --South

Do not stand like a bride at her wedding.

Mos u fshi si miu prapa poçes. --Skrapar

Do not hide like a mouse behind the pot.

Mos u fshi si miza nën bishtin e kalit. --Korçë

Do not hide like a fly under the tail of a horse.

Moti ndihmon atë që punon. --Berat

The weather helps him who works.

Mushka do dru, e demi kular. --Sarandë

The mule needs spanking, and the bull a yoke.

N

Në kurdhën e nxehtë, s'rrihet me çekan druri. --South

Don't strike the hot iron with a wooden hammer.

Nga del fjala, del dhe shpirti. --South

From whence comes the word, comes the soul.

Nga puna po nuk rrodhi, domosdo do pikojë. --Vlorë

From work if it does not flow, it will certainly drip.

Nuk mund të dalë punë e madhe nga ai që nuk do të voglën. --Berat

You will not get a big job done from whom does not want a small one.

Nuk rron peshku pa uje. --Kosova

A fish cannot live without water.

Nuk zihet pleshti me dorashka. --Korçë

You cannot catch a flea with gloves.
""Mos i shiko gunen por shikoji punen...""Berat..

Nj

Njeriut iu bëj njeri, qenit bëniu qen. --South

To a man, be man (when with men, behave like one) and to the dog, be a dog (when with "dogs", behave like one).

Një ujë që nuk ecën s'pihet. --Elbasan

The water that does not flow is not drinkable.

P

Paraja nuk i zgjedh njerëzit. --Vlorë

Money does not choose the people.

Pleqëria vjen me shokë. --South

Old age comes with friends.

Po kërciti dhëmbët qeni, i qëndro me shkop në dorë. --South

If a dog shows his teeth, show him the stick.

Po nise një udhë, do kaptosh dhe sheshe, dhe male, dhe gurë. --Devoll

If you start on a journey, you will also cross plains, mountains and rocks.

Po nuk e pate të ligën brënda, s'të vjen nga jashtë. --Vlorë

If you do not have malice inside, it will not come from outside.

Po nuk qau fëmija, nuk i jep nëna sisë. --South

If a child does not cry, his mother will not breast feed him.

Po nuk u turbullua, nuk kthjellohet. --Përmet

If it does not get cloudy, it will not get clear.

Po shkove me të kërciturit gishtërinjtë sot, mos u anko nga të kërciturit e zorrëve nesër. --Vlorë

If you just snap your fingers today, do not complain of your intestines snapping tomorrow (i.e. hunger).

Pula që këndon në mbrëmje nuk bën vezë në mëngjes. --South

The chicken that cries at night will not lay eggs in the morning.

Puna e rinisë, jorgan i pleqërisë. --Tiranë

The work of the youth is a blanket for the old.

Punën e sotme mos e lër për nesër. * --[Naim Frashëri]

Don't leave today's work for tomorrow.

Q

Qan ara se nuk i vjen fara. --Sarandë

Weeps the field because of no seeds.

R

Ruaj dhinë të pish qumështin. --Sarandë

Mind the goats so that you will drink their milk.

Rr

Rron shqiponja në majë të malit, rron dhe miza në vith të kalit. --South

On top of the mountain lives the eagle, and the fly lives on the horse's butt.

S

S'bëhet vreshti me urata, po me shata e lopata. --South

The vinery is not made with blessings, but with hoes and spades.

S'gjuhet me zagar të lidhur. --Berat

You cannot hunt with a tied dog.

Sa më shpejt kositet livadhi; aq më shpejt lind bari. --Tropojë

The quicker you mow the pasture, the quicker the grass grows back.

Sëkush fishekët I man për vete. --Fier

Everyone keeps the bullets for himself.

Sh

Shpjere gojën te buka e jo bukën te goja. --South

Take the mouth to the bread, not the bread to the mouth.

Shqiponja fluturon në qiell, po folenë e bën në tokë. --Labëri

The eagle flies in the sky, but the nests on the ground.

T

Trupi shëndoshet me të punuar, mëndja ndërtohet me të mësuar. --South

The body builds up by working, the mind by studying.

Tosk e Gegë -- pemë nga nje degë. --Gjirokaster

Tosk and Geg -- tree from one branch.


U

Ujku e ka qafën e trashë, se ka kambët e shpejta. --Krujë

The wolf has a thick neck because it has fast legs.

Ujku fle hasmi s'fle:

The wolf sleeps, the Enemy doesn't

Ujku qimen e ndërron, po zakonin se harron.

A thief can't refrain from stealing, a whore can't stop whoring,

a parasite can't stop using others, a liar will never stop lying" Unable to change past ways,i.e. Impossible! The wolf changes its hair (appearance), but not its habit.
V

Vure vezën more pulën. --Krujë

If you put an egg, you get a chicken.