Persian Proverbs

* "آب از دستش نمیچکه."
o Literal Translation: Water does not trickle out of his hand.
o Literal Translation: Even water doesn't trickle out his hand.
o Connotation: He is a skinflint. She is tight-fisted.
o English Equivalent: Short arms, long pockets. First one out the taxi, last one to the bar.

* "آب از سر چشمه گل آلوده."
o Literal Translation: Water is muddy at the fountainhead.
o Connotation: The issue is muddled at the core.
o English Equivalent: It's rotten to the core.

* "آب از آب تکان نمیخوره."
o Literal translation: The water doesn't move.
o Connotation: Nothing is disturbed. No waves are made.
o English Equivalent: All quiet along the Potomac.

* "آب از سرش گذشته."
o Literal Translation: Water is past his head.
o Connotation: He has lost his chance; it's over for him.
o English Equivalent: She's in deep water. He's got in over his head.

* "آب پاکی روی دستش ریخت."
o Literal Translation: She poured cleansing water on his hand.
o Connotation: She told him the (bitter) truth.
o English Equivalent:

* "آب در کوزه و ما تشنه لبان میگردیم."
o Literal Translation: Water is in the jug, yet we're wandering around with parched lips.
o Connotation: The solution is under our nose, yet we're searching far and wide for it.
o English Equivalent: We can't see the wood for the trees

* "آب را گل آلود میکنه که ماهی بگیره."
o Literal Translation: He makes the water muddy to fish.
o Connotation: He creates a confusing situation for opportunistic reasons.
o English Equivalent: He is fishing in troubled waters.

* "آب زیر پوستش افتاده."
o Literal Translation: Water has seeped under her skin.
o Connotation: She has become hale. Her appearance has improved.
o English Equivalent: She is in the pink.

* "آب که یه جا بمونه، میگنده."
o Literal Translation: When water remains in one place, it spoils.
o Connotation: Absence of change causes stagnation.
o English Equivalent: A rolling stone gathers no moss.

* "آبکش و نگاه کن که به کفگیر میگه تو سه سوراخ داری."
o Literal Translation: Look at the colander telling the pierced serving spoon, "You have three holes."
o Connotation: Applied when a person mentions the problems of another without seeing his own bigger problems.
o English Equivalent: The pot calling the kettle black.
o French Equivalent: C'est la paille et la poutre.

* "آب که از سر گذشت، چه یک ذرع چه صد ذرع ـ چه یک نی چه صد نی."
o Literal Translation: Once water goes over your head, may it be one zar or hundred zars, may it be one nay or a hundred nays.
o Connotation: Once one is in deep trouble, the exact magnitude of one's misfortune becomes immaterial.
o English Equivalent: Might as well be hanged for a sheep as a lamb. In for a penny, in for a pound.

* "آب که سر بالا میره، قورباغه ابوعطا میخونه."
o Literal Translation: When water flows uphill, frogs sing Abu Ata.
o Connotation: An event is so improbable that its occurrence is akin to cacophony sounding mellifluous.
o English Equivalent: Pigs might fly.

* "آب نمی‌بینه و گرنه شناگر قابلیه."
o Literal Translation: He doesn't see any water; otherwise, he is a skilled swimmer.
o Connotation: He doesn't find the appropriate occasion to demonstrate his talents and abilities.
o English Equivalent:

* "آبی از او گرم نمیشه."
o Literal Translation: No water is heated by him.
o Connotation: He is not an agent of change. He is not a difference-maker. He provides no support or benefit.
o English Equivalent: He's a good-for-nothing.

* "آتش که گرفت، خشک و تر میسوزد."
o Literal Translation: Once fire spreads, the damp and the dry burn.
o Connotation: Once a situation gets out of hand, the guilty and the innocent get harmed equally.
o English Equivalent: Fire is a good servant but a bad master.

* "آخر شاه منشی، کاه کشی است."
o Literal Translation: He who puts on lordly airs winds up hauling hay.
o Connotation: He who has had his nose in the air bites the dust in the end.
o English Equivalent: Pride comes before a fall

* "آدم با کسی که علی گفت، عمر نمیگه."
o Literal Translation: If you talk Ali to him, don't mention Omar.
o Connotation: Speak in the frame of reference of your audience.
o English Equivalent:

* "آدم بد حساب، دوبار میده."
o Literal Translation: One who is poor at finace pays twice.
o Connotation: One who is inept incurs costs twice as much as necessary.
o English Equivalent: A fool and his money are soon parted.

* "آدم تنبل، عقل چهل وزیر داره."
o Literal Translation: A sluggard claims the wisdom of forty viziers.
o Connotation: He talks the talk but doesn't walk the walk
o English Equivalent: Great talkers are little doers.

* "آدم خوش معامله، شریک مال مردمه."
o Literal Translation: An honest broker shares in people's wealth.
o Connotation: People entrust an honest man with their wherewithals.
o English Equivalent: Share and share alike.

* "آدم دست پاچه، کار را دوبار می‌کنه."
o Literal Translation: A hasty man does things twice.
o Connotation: A slapdash work requires rework.
o English Equivalent: Haste makes waste. Measure twice, cut once.

* "آدم دست پاچه دوبار می‌شاشه."
o Literal Translation: A hasty man pisses twice.
o Connotation: A slapdash work requires rework.
o English Equivalent: Haste makes waste. Measure twice, cut once. Less haste, more speed.

* "آدم زنده، زندگی می‌خواد."
o Literal Translation: A living person needs a life.
o Connotation: Human beings need meaningful lives.
o English Equivalent: Remember to live before you die.

* "آدم زنده وکیل وصی نمی‌خواد."
o Literal Translation: A living man doesn't need an heir or an executor.
o Connotation: He who is alive and well needs no proxies to speak and act for him.
o English Equivalent: Eat drink and make merry, for tomorrow you might die

* "آدم گدا، اینهمه ادا؟"
o Literal Translation: So down-and-out, so high-and-mighty!
o Connotation: For someone who has very little to offer, he makes a great deal of demands.
o English Equivalent: Beggars can't be choosers. Lying in the gutter, looking at the stars.

* "آدم گرسنه، خواب نان سنگک می‌بینه."
o Literal Translation: A hungry man dreams of sangak bread.
o Connotation: Those with meager means dream of riches.
o English Equivalent:

* "آدم ناشی، سرنا را از سر گشادش میزنه."
o Literal Translation: A bungler blows into Sorna's bell.
o Connotation: An incompetent person does not know how to go about doing a task (he blows into trumpet's bell instead of its mouthpiece).
o English Equivalent: He doesn't know which end is up. Uses wrong end of the shovel.

* "آرد خودمونو ریختیم، الک مونو آویختیم."
o Literal Translation: We sifted our flour and hung up our sifter.
o Connotation: I took care of my own business.
o English Equivalent:

* "آرزو بر جوانان عیب نیست."
o Literal Translation: Aspiration is not a defect for youngsters.
o Connotation: It's ok for youths to be dreamers.
o English Equivalent:

* "آستین نو بخور پلو."
o Literal Translation: O New Sleeve, eat pilau!
o Connotation: People admire and value your trappings and outer personalities instead of your inner self.
o English Equivalent: Don't judge a book by its cover

* "آسوده کسی که خر نداره --- از کاه و جوش خبر نداره."
o Literal Translation: Comfortable is he who doesn't have a donkey -- He who doesn't know of its straw and barley.
o Connotation: Lucky are those who don't have too many responsibilities.
o English Equivalent:

* "آسه برو آسه بیا که گربه شاخت نزنه."
o Literal Translation: Go slowly, come slowly, lest the cat should gore you.
o Connotation: Do your work quietly, so that you won't get in trouble. Keep a low profile.
o English Equivalent: Don't rock the boat. Don't make waves.

* "آشپز که دوتا شد، آش یا شوره یا بی‌نمک."
o Literal Translation: Between two cooks, the soup becomes either salty or bland.
o Connotation: Too many decision-makers may doom the outcome.
o English Equivalent: Too many cooks spoil the broth.

* "آش نخورده و دهن سوخته."
o Literal Translation: Uneaten soup and burned mouth.
o Connotation: Applied in situations where one gets in trouble for an action one hasn't committed.
o English Equivalent:

* "آفتابه خرج لحیمه."
o Literal Translation: The ewer is cheaper than its solder.
o Connotation: It's less costly to dispose of an item than to repair it.
o English Equivalent: It's no use throwing good money after bad.

* "آفتابه لگن هفت دست،اما شام و ناهار هیچی."
o Literal Translation: Seven sets of ewers and washbowls, but no dinner or lunch.
o Connotation: Applied when there's a lot of side-preparation/advertisement for an event without any important event.
o English Equivalent: All fur coat and no knickers

* "آفتابه و لولهنگ هر دو یک کار می‌کنند، اما قیمتشان موقع گرو گذاشتن معلوم می‌شه."
o Literal Translation: A ewer and a hose do the same thing, but their real values show when they are pawned.
o Connotation: Goods have value only to those who desire them.
o English Equivalent: Beauty is in the eye of the beholder.

* "آمدم ثواب کنم، کباب شدم."
o Literal Translation: I attempted to be benevolent, but I got burnt.
o Connotation: I was trying to help out, but I got in trouble myself.
o English Equivalent: No good deed goes unpunished.

* "آمد زیر ابروشو برداره، چشمش را کور کرد."
o Literal Translation: He tried to pluck her eyebrow, but blinded her eye.
o Connotation: He tried to solve a simple problem, but made it worse.
o English Equivalent:

* "آنانکه غنی‌ترند، محتاج‌ترند."
o Literal Translation: The richer they are, the needier they are.
o Connotation: The rich are subjugated by their greed for more riches.
o English Equivalent: Mo' Money, Mo' Problems.

* "آنچه دلم خواست نه آن شد --- آنچه خدا خواست همان شد."
o Literal Translation: What I wished for happened not -- What God willed happened to a dot.
o Connotation: Events are governed by the will of God, not the whims of men.
o English Equivalent: We are not in charge of our own destiny.

* "آنرا که حساب پاکه، از محاسبه چه باکه؟"
o Literal Translation: He who is honest at finance, what fear of audit will he have?
o Connotation: One who's innocent is not afraid of investigation.
o English Equivalent: The honest don't need to lie.

* "آنقدر بایست، تا علف زیر پات سبز بشه."
o Literal Translation: Stand so long until grass grows under your foot.
o Connotation: You can wait as much as you want, but it's useless.
o English Equivalent: You can stay here until the cows come home.

* "آنقدر سمن هست، که یاسمن توش گمه."
o Literal Translation: Amongst the genus of Jasminum, a single jasmine does not stand out.
o Connotation:
o English Equivalent: We are all unique

* "آنقدر مار خورده که افعی شده."
o Literal Translation: He has eaten so many snakes that he has become a viper.
o Connotation: He has dealt with so many scoundrels that he himself has become the chief rogue.
o English Equivalent: When you lie down with dogs, you get up with fleas.

* "آن ممه را لولو برد."
o Literal Translation: Bugbear took that pacifier.
o Connotation: Applied when something one wanted/expected is no longer available.
o English Equivalent:

* "آنوقت که جیک‌جیک مستانت بود، یاد زمستانت نبود؟"
o Literal Translation: While you were chirping with vernal giddiness, didn't you think of brumal harshness?
o Connotation:
o English Equivalent:

* "آواز دهل شنیدن از دور خوشه."
o Literal Translation: Kettledrum sounds dulcet when heard from afar.
o Connotation: What you hear about something may not be equivalent to its qualities.
o English Equivalent: All that glitters is not gold.

* "اجاره نشین خوش نشینه."
o Literal Translation: A renter becomes a comfortable dweller.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "ارزان خری، انبان خری."
o Literal Translation: Buy cheap, buy a heap.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از اسب افتاده‌ایم، اما از اصل نیفتاده‌ایم."
o Literal Translation: We have fallen off the horse, but we have not fallen from nobility.
o Connotation: We might've had some misfortunes, but that doesn't lower our class or diminish our patriciate.
o English Equivalent:

* "از اونجا مونده، از اینجا رونده."
o Literal Translation: Left out of there, driven from here.
o Connotation: Applied when one loses reputation in/is expelled from every group one belongs to.
o English Equivalent:

* "از اون نترس که های و هوی داره، از اون بترس که سر به زیر داره."
o Literal Translation: Don't be afraid of he who raises a hue and cry; be afraid of he who holds his head down.
o Connotation: The reticent can be more dangerous than the boisterous.
o English Equivalent: Empty vessels make the most noise. Barking dogs seldom bite.

* "از این امامزاده کسی معجزه نمی‌بینه."
o Literal Translation: Nobody sees any miracle from this shrine.
o Connotation: No benefit has come from this individual.
o English Equivalent:

* "از این دم بریده هر چی بگی بر‌میاد."
o Literal Translation: You name it, this imp has done it.
o Connotation: This prankster doesn't stop short of any tricks.
o English Equivalent: I wouldn't put it past him.

* "از این ستون به آن ستون فرجه."
o Literal Translation: From this column to that column may be a relief.
o Connotation: Trying every situation may bring a solution.
o English Equivalent: Try, try, try again

* "از بی‌کفنی زنده‌ایم."
o Literal Translation: We're alive for the lack of shroud.
o Connotation: Our means are exiguous. (We continue to live, because we couldn't afford the funeral cost, if we were to die.)
o English Equivalent:

* "از دست پس میزنه، با پا پیش می‌کشه."
o Literal Translation: He pushes it away with the hand, and pulls it back with the foot.
o Connotation: He pretends he doesn't want something, even though he reaches for it.
o English Equivalent:

* "از تنگی چشم پیل معلومم شد --- آنانکه غنی‌ترند محتاج‌ترند."
o Literal Translation: The smallness of elephant's eye made me realize -- The ampler they are, the meager they are.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از تو حرکت، از خدا برکت."
o Literal Translation: From you, action, from God, benediction.
o Connotation: You have to work towards something first instead of expecting luck.
o English Equivalent: God helps those who help themselves.

* "از حق تا نا حق چهار انگشت فاصله است."
o Literal Translation: Just and unjust are four fingers apart.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از خر افتاده، خرما پیدا کرده."
o Literal Translation: He has fallen off the donkey, but has found a date.
o Connotation: A bad event had a good sequel.
o English Equivalent:

* "از خرس موئی، غنیمته."
o Literal Translation: Even a hair off the bear is serendipitous.
o Connotation: It is so unlikely to obtain anything from this person that even a smidgen is a win.
o English Equivalent: Half a loaf is better than no bread.

* "از خر میپرسی چهارشنبه کیه؟"
o Literal Translation: Are you asking the donkey about Wednesday?
o Connotation: Why you asking an idiot?
o English Equivalent:

* "از خودت گذشته، خدا عقلی به بچه‌هات بده."
o Literal Translation: You aside, may God give your children some intelligence.
o Connotation: You're dimwitted.
o English Equivalent:

* "از درد لا‌علاجی به خر میگه خانمباجی."
o Literal Translation: Out of desperation, he calls donkey dame.
o Connotation: His options are so limited that he has to settle for the worst pinchbeck.
o English Equivalent: Beggars can't be choosers.

* "از دور دل و میبره، از جلو زهره رو."
o Literal Translation: At a distance, she takes the heart; up close, she takes the gall-bladder.
o Connotation:
o English Equivalent: She's a Monet.

* "از سه چیز باید حذر کرد، دیوار شکسته، سگ درنده، زن سلیطه."
o Literal Translation: Three things must be shunned: a broken wall, a ferocious dog, and a shrew.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از شما عباسی، از ما رقاصی."
o Literal Translation: You offer an Abbassi, we offer a dance.
o Connotation: You're serious but we're not
o English Equivalent:

* "از کوزه همان برون تراود که در اوست."
o Literal Translation: What percolates out of the jug is what's inside it.
o Connotation:
o English Equivalent: Every tree is known by its fruit.

* "از کیسه خلیفه می‌بخشه."
o Literal Translation: She doles out of Caliph's purse.
o Connotation: Someone is being generous at someone else's expense.
o English Equivalent: Borrowing from Peter to pay Paul.

* "از گدا چه یک نان بگیرند و چه بدهند."
o Literal Translation: Be it a bread given to the beggar, be it one taken from him.
o Connotation: The person is so destitute that his fortune will not change with a penny given or taken.
o English Equivalent:

* "از گیر دزد در آمده، گیر رمال افتاد."
o Literal Translation: He escaped the thief, and fell in fortune-teller's trap.
o Connotation:
o English Equivalent: Out of the frying pan into the fire.
o French Equivalent: Tomber de Charybde en Scylla!

* "از ماست که بر ماست."
o Literal Translation: It's from us that's upon us.
o Connotation: We're responsible for our own misfortune.
o English Equivalent: Keep your own counsel. Watch your back.

* "از مال پس است و از جان عاصی."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از مردی تا نامردی یک قدم است."
o Literal Translation: Doughtiness and cowardice are one step apart.
o Connotation:
o English Equivalent: Cowards may die many times before their deaths.

* "از من بدر، به جوال کاه."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از نخورده بگیر، بده به خورده."
o Literal Translation: Take it from the famished and give it to the nourished.
o Connotation:
o English Equivalent: The rich get richer, the poor get poorer.

* "از نو کیسه قرض مکن، قرض کردی خرج نکن."
o Literal Translation: Don't borrow from a parvenu; if you do, don't spend it.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از هر چه بدم اومد، سرم اومد."
o Literal Translation: Whatever I disliked happened to me.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "از هول هلیم افتاد توی دیگ."
o Literal Translation: So raring for haleem, he fell into the pot.
o Connotation: Out of extreme desire for achieving something, he got in trouble.
o English Equivalent:

* "از یک گل بهار نمیشه."
o Literal Translation: A single flower makes not Spring.
o Connotation:
o English Equivalent: One swallow does not a summer make.

* "از این گوش میگیره، از آن گوش در میکنه."
o Literal Translation: She takes in from one ear, and lets out from the other ear.
o Connotation: One doesn't pay attention to the given advice.
o English Equivalent: Goes in one ear comes out the other.

* "اسباب خونه به صاحبخونه میره."
o Literal Translation: Household goods take after the homeowner.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اسب پیشکشی رو، دندوناشو نمی‌شمرند."
o Literal Translation: They don't count the teeth of a gift horse.
o Connotation: Do not be critical of what has been given to you for free.
o English Equivalent: Don't look a gift horse in the mouth.

* "اسب ترکمنی است، هم از توبره میخوره هم ازآخور."
o Literal Translation: The horse is Turkmen; it feeds off both the nose-bag and the manger.
o Connotation: A person is trying to benefit from being close to opposing parties.
o English Equivalent: Runs with the hare, hunts with the hound.

* "اسب دونده جو خود را زیاد میکنه."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اسب را گم کرده، پی نعلش میگرده."
o Literal Translation: He has lost the horse, yet, he's looking for the horseshoe.
o Connotation:
o English Equivalent: Putting the cart before the horse. Closing the barn door after the horses get out.

* "اسب و خر را که یکجا ببندند، اگر همبو نشند همخو میشند."
o Literal Translation: Hitch a horse and an ass to the same post; if they don't smell the same, they'll behave the same.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "استخری که آب نداره، اینهمه قورباغه میخواد چکار؟"
o Literal Translation: Why would a pool with no water need so many frogs?
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اصل کار برو روست، کچلی زیر موست."
o Literal Translation: The main thing is to be pretty and fair; bald spots are covered by the hair.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اکبر ندهد، خدای اکبر بدهد."
o Literal Translation: If Akbar doesn't give, Akbar's God will.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگر بیل‌زنی، باغچه خودت را بیل بزن."
o Literal Translation: If you're an able hoer, hoe your own garden first.
o Connotation: If you can do a job, do it for yourself first (instead of telling someone else how to do it).
o English Equivalent: Physician, heal thyself.

* "اگر برای من آب نداره، برای تو که نان داره."
o Literal Translation: If it doesn't have water for me, it sure has bread for you.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگر بپوشی رختی، بنشینی به تختی، تازه می‌بینمت بچشم آن وختی."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه باباشو ندیده بود، ادعای پادشاهی میکرد."
o Literal Translation: If he hadn't seen his father, he would have claimed kingship.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه پشیمونی شاخ بود، فلانی شاخش بآسمان میرسید."
o Literal Translation: If regret was a horn, the fellow's horn would reach the sky.
o Connotation: One's very regretful.
o English Equivalent:

* "اگه تو مرا عاق کنی، منهم ترا عوق میکنم."
o Literal Translation: If you cast an Aagh on me, I'll cast an Oogh on you.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگر جراحی، پیزی خود تو جا بنداز."
o Literal Translation: If you are a surgeon, set your own bones.
o Connotation:
o English Equivalent: Physician, heal thyself.

* "اگه خدا بخواهد، از نر هم میدهد."
o Literal Translation: If God wills, even males become fertile.
o Connotation:
o English Equivalent: Faith can move mountains.

* "اگه خاله‌ام ریش داشت، آقا دائیم بود."
o Literal Translation: If my aunt were bearded, she would be my uncle.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه خیر داشت، اسمشو می گذاشتند خیرالله."
o Literal Translation: If he were a do-gooder, they'd call him "Saint Do-Gooder."
o Connotation: No good comes of this person.
o English Equivalent:

* "اگر دانی که نان دادن ثواب است --- تو خود میخور که بغدادت خرابست."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه دعای بچه‌ها اثر داشت، یک معلم زنده نمی‌موند."
o Literal Translation: If children's prayers were answered, there wouldn't be a single teacher alive.
o Connotation:
o English Equivalent: If wishes were horses, beggars would ride.

* "اگه زاغی کنی، روقی کنی، میخورمت."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه زری بپوشی، اگر اطلس بپوشی، همون کنگر فروشی."
o Literal Translation: Even if you wear gold lame or damask, you'll still be the same acanthus-monger.
o Connotation: No matter how you change your looks, you're the same person.
o English Equivalent: A leopard cannot change its spots. Putting lipstick on a pig doesn't make it a lady.

* "اگه علی ساربونه، میدونه شترو کجا بخوابونه."
o Literal Translation: If Ali is the camel-driver, he knows where to rest his camel.
o Connotation: Let the person in responsibility take care of the matter, as is the most able.
o English Equivalent: Let the manager manage.

* "اگه کلاغ جراح بود، ماتحت خودشو بخیه میزد."
o Literal Translation: Had the crow been a surgeon, it would have stitched its own rear.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه لالائی بلدی، چرا خوابت نمیبره."
o Literal Translation: If you know how to lullaby, why can't you put yourself to sleep?
o Connotation: Why don't you follow your own advice?
o English Equivalent: Practice what you preach.

* "اگه لر ببازار نره بازار میگنده."
o Literal Translation: If the Lur doesn't go to the bazaar, everything will rot.
o Connotation: Applied to a person who buys bad merchandise for lack of skill.
o English Equivalent:

* "اگه مردی، سر این دسته هونگ ( هاون ) و بشکن."
o Literal Translation: If you are man enough, break this pestle's handle.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه بگه ماست سفیده، من میگم سیاهه."
o Literal Translation: If he says yogurt is white, I'll say it's black.
o Connotation: I'll say/do anything to counter him.
o English Equivalent:

* "اگه مهمون یکی باشه، صاحبخونه براش گاو می‌کشه."
o Literal Translation: For a single guest, the host can a slaughter a cow.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه نخوردیم نون گندم، دیدیم دست مردم."
o Literal Translation: If we haven't eaten wheat bread, we've seen it in people's hands.
o Connotation: Even though I'm not directly experienced with something, I have indirect experience.
o English Equivalent:

* "اگه نی زنی چرا بابات از حصبه مرد."
o Literal Translation: If you're a reed-player, why did your father die of typhoid fever?
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اگه هفت تا دختر کور داشته باشه، یک‌ساعته شوهر میده."
o Literal Translation: Even if she had seven blind daughters, she'd marry them off in an hour.
o Connotation: One is very skillful.
o English Equivalent:

* "اگه همه گفتند نون و پنیر، تو سرت را بگذار زمین و بمیر."
o Literal Translation: If everyone said bread and cheese, you put your head down and desist.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "امان از خانه داری، یکی میخری دو تا نداری."
o Literal Translation: Woe to home-makers; you buy one thing, you don't have two others.
o Connotation: Everytime something turns out missing.
o English Equivalent: You can't have your cake, and eat it too.

* "امان ازدوغ لیلی، ماستش کم بود آبش خیلی."
o Literal Translation: Woe to Leili's doogh (yogurt drink with water), the yogurt was too little and the water too much.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "انگور خوب، نصیب شغال میشه."
o Literal Translation: Good grape becomes fox's possession.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اوسا علم." این یکی رو بکش قلم."
o Literal Translation: Oosta(Master) Alam, take this one into account.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اولاد، بادام است اولاد اولاد، مغز بادام."
o Literal Translation: One's children are almond hulls; one's grandchildren are almond nuts.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اول بچش، بعد بگو بی‌نمکه."
o Literal Translation: Taste it first before you say it's saltless.
o Connotation: Applied when one makes a remark about something they haven't tried.
o English Equivalent: Don't knock it 'til you try it.

* "اول برادریتو ثابت کن، بعد ادعای ارث و میراث کن."
o Literal Translation: First prove your brotherhood, then claim inheritance.
o Connotation: To say someone is undeserving of something.
o English Equivalent:

* "اول بقالی و ماست ترش فروشی."
o Literal Translation: Barely has he become a grocer, when he starts selling sour yoghurt.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اول پیاله و بد مستی."
o Literal Translation: First goblet is still full, but you are sodden (or drunk).
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اول، چاه را بکن، بعد منار را بدزد."
o Literal Translation: First dig a well, then steal the minaret.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "ای آقای کمر باریک، کوچه روشن کن و خانه تاریک."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "این تو بمیری، از آن تو بمیری‌ها نیست."
o Literal Translation: This "on your life" is not one of those "on your life"s.
o Connotation: This time the situation is completely different.
o English Equivalent:

* "اینجا کاشون نیست که کپه با فعله باشه."
o Literal Translation: This is not Kashan where the heap comes with the labourers.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "این حرفها برای فاطی تنبون نمیشه."
o Literal Translation: These words won't become trousers for Faati.
o Connotation: Bringing up excuses won't make the problem any better.
o English Equivalent: Fine words butter no parsnips.

* "این قافله تا به حشر لنگه."
o Literal Translation: This caravan will limp along till doomsday.
o Connotation: This problem is not going to be solved.
o English Equivalent: Lost cause.

* "اینکه برای من آوردی، ببر برای خاله‌ات."
o Literal Translation: Take to your aunt what you've brought to me.
o Connotation: I don't want what you've brought.
o English Equivalent:

* "اینو که زائیدی بزرگ کن."
o Literal Translation: Raise the one you've delivered.
o Connotation: Usually said to the mother of a difficult child.
o English Equivalent:

* "این هفت صنار غیر از اون چارده شی است."
o Literal Translation: These seven sannars are not the same as those fourteen shahis.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "اینهمه چریدی دنبه‌ات کو؟"
o Literal Translation: You've grazed so much; where's your tail fat?
o Connotation: You've spent so much money on yourself; what good are you?
o English Equivalent:

* "اینهمه خر هست و ما پیاده میریم."
o Literal Translation: So many donkeys around, yet we have to hoof it.
o Connotation: There are pretty many useful things around us yet we cannot use them.
o English Equivalent:

ب

* "با آل علی هر که در افتاد، ور افتاد."
o Literal Translation: Whoever challenges Ali will be doomed.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با اون زبون خوشت، با پول زیادت، یا با راه نزدیکت."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با این ریش میخواهی بری تجریش؟"
o Literal Translation: With this beard you want to go to Tajrish (a neighborhood in Tehran)?
o Connotation: Your apprearance is not appropriate for the occasion.
o English Equivalent:

* "با پا راه بری کفش پاره میشه، با سر کلاه."
o Literal Translation: If you go on foot, you'll wear out your shoes; if you go on head, you'll wear out your hat.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با خوردن سیرشدی با لیسیدن نمیشی."
o Literal Translation: You became full by eating not by licking.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "باد آورده را باد میبرد."
o Literal meaning: What wind giveth, wind taketh away.
o English equivalent: Easy come, easy go.

* "با دست پس میزنه، با پا پیش میکشه."
o Literal Translation: He pushes it back with his hand and pulls it in with his feet.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بادنجان بم آفت ندارد."
o Literal Translation: Bam's eggplant is disease free.
o Connotation: This person is perfectly suited for the job.
o English Equivalent:

* "بارون آمد، ترکها بهم رفت."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بار کج به منزل نمیرسد."
o Literal Translation: Crooked load will not get to the destination.
o Connotation: Being tricky (untruthful) won't get you to your goal.
o English Equivalent:

* "با رمال شاعر است، با شاعر رمال، با هر دو هیچکدام با هرهیچکدام هر دو."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بازی اشکنک داره، سر شکستنک داره."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بازی بازی، با ریش بابا هم بازی."
o Literal Translation: Play, play, with the beard of the father also play?
o Connotation: You're crossing the limits.
o English Equivalent:

* "با سیلی صورت خودشو سرخ نگه‌میداره."
o Literal Translation: S/he keeps her/his face red with slaps.
o Connotation: S/he doesn't have any money, but puts all effort not to appear needy.
o English Equivalent:

* "با کدخدا بساز، ده را بچاپ."
o Literal Translation: Be in league with the headman; pillage the village.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با گرگ دنبه میخوره، با چوپان گریه میکنه."
o Literal Translation: He eats tail fat with the wolf, and cries with the shephard.
o Connotation:
o English Equivalent: He runs with the hare and hunst with the hound.

* "بالابالا‌ها جاش نیست، پائین پائین‌ها راش نیست."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بالاتو دیدیم، پائینتم دیدیم."
o Literal Translation: We've seen your highs; we've seen your lows too.
o Connotation: I know entirely what kind of person you are.
o English Equivalent:

* "با مردم زمانه سلامی و والسلام."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "تا گفته‌ای غلام توام، میفروشنت."
o Literal Translation: No sooner have you uttered, "I'm your slave." that you're sold.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با نردبان به آسمون نمیشه رفت."
o Literal Translation: It's not possible to go to sky by a ladder.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با همین پرو پاچین، میخواهی بری چین و ماچین؟"
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "باید گذاشت در کوزه آبش را خورد."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با یکدست دو هندوانه نمیشود برداشت."
o Literal Translation: You can't lift two watermelons with one hand
o Connotation:
o English Equivalent:

* "با یک گل بهار نمیشه."
o Literal Translation: Spring doesn't come with just a single flower.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به اشتهای مردم نمیشود نان خورد."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به بهلول گفتند ریش تو بهتره یا دم سگ؟" گفت اگر از پل جستم ریش من و گرنه دم سگ."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بجای شمع کافوری چراغ نفت میسوزد."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بچه سر پیری زنگوله پای تابوته."
o Literal Translation: The child fathered at old age is the knell at the casket.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بچه سر راهی برداشتم پسرم بشه، شوهرم شد."
o Literal Translation: I took the abandoned boy to be my son, but he became my husband.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بخور و بخواب کار منه، خدا نگهدار منه."
o Literal Translation: Eating and sleeping is my profession, God Almighty is my protection.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بد بخت اگر مسجد آدینه بسازد --- یا طاق فرود آید، یا قبله کج آید."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به درویشه گفتند بساطتو جمع کن، دستشو گذاشت در دهنش."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بدعای گربه کوره بارون نمیاد."
o Literal Translation: Blind cat's prayer brings no rain.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بدهکار رو که رو بدی طلبکار میشه."
o Literal Translation: Be kind to the debtor and he becomes the creditor.
o Connotation:
o English Equivalent: Give him an inch and he'll take a mile.

* "برادران جنگ کنند، ابلهان باورکنند."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "برادر پشت، برادر زاده هم پشت."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "خواهر زاده را با زر بخر با سنگ بکش."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "برادری بجا، بزغاله یکی هفت صنار."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "برای کسی بمیر که برات تب کنه."
o Literal Translation: Die for the one who will catch fever for you.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "برای همه مادره، برای ما زن بابا."
o Literal Translation: She is a mother to everyone, but a stepmother to us.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "برای یک بی‌نماز، در مسجد‌و نمی‌بندند."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "برای یه دستمال قیصریه رو آتیش میزنه."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بر عکس نهند نام زنگی کافور."
o Literal Translation: Contrarily, they call the Negro Camphor.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به روباهه گفتند: شاهدت کیه؟ گفت: دمبم."
o Literal Translation: Asked for an eye-witness, the fox offered his tail.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بزبون خوش مار از سوراخ در میاد."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بزک نمیر بهار میاد --- کنبزه با خیار میاد."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بز گر از سر چشمه آب میخوره."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به شتره گفتند: شاشت از پسه، گفت : چه چیزم مثل همه کسه؟"
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به شتر مرغ گفتند: بار ببر، گفت: مرغم، گفتند: بپر، گفت: شترم."
o Literal Translation: The ostrich was asked to carry a load, it said. "I'm a bird." It was asked to fly, it said, "I'm a camel."
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بعد از چهل سال گدایی، شب جمعه را گم کرده."
o Literal Translation: After forty years of panhandling, he has lost track of Friday eve.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بعد از هفت کره، ادعای بکارت."
o Literal Translation: Claim to virginity, after seven moppets!
o Connotation: Claiming innocence, while there is plenty evidence on guilt.
o English Equivalent:

* "بقاطر گفتند: بابات کیه؟ گفت: آقادائیم اسبه."
o Literal Translation: They asked the mule who its father was and it said its uncle was a stallion.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به کیشی آمدند به فیشی رفتند."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به گربه گفتند: گهت درمونه، خاک پاشید روش."
o Literal Translation: They told the cat its stool was a cure-all, it strewed soil on it.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به کچله گفتند: چرا زلف نمیزاری؟ گفت: من از این قرتی گیریها خوشم نمیاد."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به کک بنده که رقاص خداست."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بگو نبین، چشممو هم میگذارم، بگو نشنو در گوشمو میگیرم، اما اگر بگی نفهمم،

نمیتونم."

*
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بگیر و ببند بده دست پهلوون."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بلبل هفت تا بچه میزاره، شیش تاش سسکه، یکیش بلبل."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بمالت نناز که بیک شب بنده، به حسنت نناز که بیک تب بنده."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بماه میگه تو در نیا من در میام."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بمرغشان کیش نمیشه گفت."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بمرگ میگیره تا به تب راضی بشه."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بوجار لنجونه از هر طرف باد بیاد، بادش میده."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بهر کجا که روی آسمان همین رنگه."
o Literal Translation: The Sky is the same color wherever you go.
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به یکی گفتند: سرکه هفت ساله داری؟ گفت: دارم و نمیدم، گفتند: چرا؟ گفت: اگر

میدادم هفت ساله نمیشد."

*
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به یکی گفتند: بابات از گرسنگی مُرد. گفت: داشت و نخورد؟"
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بمیر و بدم."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "به گاو و گوسفند کسی کاری نداره."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

* "بیله دیگ، بیله چغندر."
o Literal Translation:
o Connotation:
o English Equivalent:

پ

* "پا را به اندازه گلیم باید دراز کرد."

* "پای خروستو ببند، بمرغ همسایه هیز نگو."

* "پایین‌پایین‌ها جاش نیست، بالابالا‌ها راش نیست."

* "پز عالی، جیب خالی."

* "پس از چهل سال چارواداری، الاغ خودشو نمیشناسه."

* "پس از قرنی شنبه به نوروز میافته."

* "پستان مادرش را گاز گرفته."
o Literal Translation: The newborn bit its mother's breast.

* "پسر خاله دسته دیزی."

* "پسر زائیدم برای رندان، دختر زائیدم برای مردان، موندم سفیل و سرگردان."

* "پدر کو ندارد نشان از پدر --- تو بیگانه خوانش نخوانش پسر."

* "پشت تاپو بزرگ شده."

* "پنج انگشت برادرند، برابر نیستند."

* "پوست خرس نزده میفروشه."

* "پول است نه جان است که آسان بتوان داد."

* "پول پیدا کردن آسونه، اما نگهداریش مشکله."

* "پول حرام، یا خرج شراب شور میشه یا شاهد کور."

* "پولدارها به کباب، بی‌پولها به بوی کباب."

* "پول ما سکه عُمَر داره."

* "پیاده شو با هم راه بریم."

* "پیاز هم خودشو داخل میوه‌ها کرده."

* "پی خر مرده میگرده که نعلش را بکنه."

* "پیراهن بعد از عروسی برای گل منار خوبه."

* "پیرزنه دستش به درخت گوجه نمیرسید، می‌گفت: ترشی بمن نمیسازه."

* "پیش از آخوند منبر نرو."

* "پیش رو خاله، پشت سر چاله."

* "پیش قاضی و معلق بازی."


ت

* "تا ابله در جهانه، مفلس در نمیمانه."

* "تابستون پدر یتیمونه."

* "تا پریشان نشود کار بسامان نرسد."

* "تا تریاق از عراق آرند، مار گزیده مرده باشد."

* "تا تنور گرمه نون‌و بچسبون."
o Literal translation: Bake the bread while the oven is hot.
o Connotations: Take advantage of the opportunity while you still have a chance.
o English equivalent: Make hay while the Sun shines. Strike while the iron is hot.
o Bulgarian equivalent: Желязото се кове, докато е горещо.

* "تا چراغ روشنه جونورها از سوراخ میان بیرون."

* "تا شغال شده بود به چنین سوراخی گیر نکرده بود."

* "تا کرکس بچه دارشد، مردار سیر نخورد."

* "تا گوساله گاو بشه، دل مادرش آب میشه."

* "تا مار راست نشه توی سوراخ نمیره."

* "تا نازکش داری نازکن، نداری پاهاتو دراز کن."

* "تا نباشد چیزکی مردم نگویند چیزها."

* "تا هستم بریش تو بستم."

* "تب تند عرقش زود در میاد."

* "تخم دزد، شتر دزد میشه."

* "تخم نکرد نکرد وقتی هم کرد توی کاهدون کرد."

* "تا تو فکر خر بکنی ننه، منو در بدر میکنی ننه."

* "ترب هم جزء مرکبات شده."

* "ترتیزک خریدم قاتق نونم بشه، قاتل جونم شد."

* "تره به تخمش میره، حسنی به باباش."

* "تعارف کم کن‌و بر مبلغ افزا."

* "تغاری بشکنه ماستی بریزد --- جهان گردد به کام کاسه لیسان."

* "تف سر بالا، بر میگرده بریش صاحبش."

* "تلافی غوره رو سر کوره در میاره."

* "تنبان مرد که دو تا شد بفکر زن دوم میافته."

* "تنبل مرو به سایه، سایه خودش میآیه."

* "تنها بقاضی رفته خوشحال برمیگرده."

* "تو از تو، من ازبیرون."

* "تو بگو (( ف )) من میگم فرحزاد."

* "توبه گرگ مرگه."

* "تو که نی‌زن بودی چرا آقا دائیت از حصبه مرد."

* "تومون خودمونو میکشه، بیرونمون مردم را."

* "توی دعوا نون و حلوا خیر نمیکنند."

ج

* ".جا تره و بچه نیست"
o Literal Translation: the place is wet and the child is missing.

* ".جاده دزد زده تا چهل روز امنه"

* ".جایی نمیخوابه که آب زیرش بره"
o Literal Translation: he wouldn't sleep where there is running water.

* ".جایی که میوه نیست چغندر، سلطان مرکباته"

* ".جواب ابلهان خاموشی است"

* ".جواب ‌های، هویه"
o Literal Translation: the reaction to "ha!" is "ouch!".
o Connotation: Tit for Tat!

* ".جوانی کجائی که یادت بخیر"
o Literal Translation: "good old days..."

* ".جوجه را آخر پائیز میشمارند"
o English Equivalent: Don't count the chickens before they are hatched.

* ".جوجه همیشه زیر سبد نمیمونه"

* ".جون بعزرائیل نمیده"

* ".جهود، خون دیده"

* ".جهود، دعاش را آورده"

* ".جیبش تار عنکبوت بسته"

* ".جیگر جیگره، دیگر دیگره"

چ

* "چار دیواری اختیاری."

* "چاقو دسته خودشو نمیبره."

* "چاه کن همیشه ته چاهه."

* "چاه مکن بهر کسی، اول خودت، دوم کسی."

* "چاه نکنده منار دزدیده."

* "چرا توپچی نشدی."

* "چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی"
o English Equivalent: If you are wise, you think before you act.

* "چراغی که به خونه رواست، به مسجد حرام است."

If something is needed at home, its donation is wrong

* "چشته خور بدتر از میراث خوره."

* "چشم داره نخودچی، ابرو نداره هیچی."

* "چشمش آلبالو گیلاس می‌چینه."

* "چشمش هزار کار میکنه که ابروش نمیدونه."

* "چغندر گوشت نمیشه، دشمنم دوست نمیشه."

* "چنار در خونه‌شونو نمی‌بینه."

* "چوب خدا صدا نداره، هر کی بخوره دوا نداره."

* "چوب دو سر طلا‌ست."

* "چوب را که برداری، گربه دزده فرار میکنه."

* "چوب معلم گله، هر کی نخوره خله."

teacher's punishment is good, whoever doesn't get it is fool!

* "چو به گشتی، طبیب از خود میازار --- چراغ از بهر تاریکی نگه دار."

* "چو دخلت نیست خرج آهسته‌تر کن --- که گوهر فرو شست یا پیله‌ور."

* "چه خوشست میوه‌فروشی --- گر کس نخرد خودت بنوشی."

* "چه عزائیست که مرده‌شور هم گریه میکنه."

* "چه علی خواجه، چه خواجه علی."

* "چه مردی بود کز زنی کم بود."

* "چیزی که شده پاره، وصله ور نمی‌داره."

* "چیزی که عوض داره گله نداره."

خ

* "خار را در چشم دیگران می‌بینه و تیر را در چشم خودش نمی‌بینه."

* "خاشاک به گاله ارزونه، شنبه به جهود."

* "خاک خور و نان بخیلان مخور." (( خار نه ای زخم ذلیلان مخور... ))

* "خاک کوچه برای باد سودا خوبه."

* "خال مهرویان سیاه و دانه فلفل سیاه --- هر دو جانسوز است اما این کجا و آن کجا؟"

* "خاله‌ام زائیده، خاله زام هو کشیده."

* "خاله را می‌خواهند برای درز و دوز و گرنه چه خاله چه یوز."

* "خاله سوسکه به بچه‌اش میگه: قربون دست و پای بلوریت."

* "خانه‌ای را که دو کدبانوست، خاک تا زانوست."

* "خانه اگر پر از دشمن باشه بهتره تا خالی باشه."

* "خانه خرس و بادیه مس؟"

* "خانه داماد عروسیست، خانه عروس هیچ خبری نیست."

* "خانه دوستان بروب و در دشمنان را مکوب."

* "خانه قاضی گردو بسیاره شماره هم داره."

* "خانه کلیمی نرفتم وقتی هم رفتم شنبه رفتم."

* "خانه نشینی بی‌بی از بی‌چادریست."

* "خانه همسایه آش می‌پزند بمن چه؟"

* "خدا به آدم گدا، نه عزا بده نه عروسی."

* "خدا برف را به اندازه بام میده."

* "خدا جامه می‌دهد کو اندام؟" نان می‌دهد کو دندان؟"

* "خدا خر را شناخت، شاخش نداد."

* "خدا داده بما مالی، یک خر مانده سه تا نالی."

* "خدا دیر‌گیره، اما سخت‌گیره."

* "خدا را بنده نیست."

* "خدا روزی‌رسان است، امااِهنی هم می‌خواد."

* "خدا سرما را بقدر بالا‌پوش میده."

* "خدا شاه دیواری خراب کنه که این چاله‌ها پر بشه."

* "خدا گر ببندد ز‌حکمت دری --- ز‌رحمت گشاید در دیگری."

* "خدا میان دانه گندم خط گذاشته."

* "خدا می‌خواهد بار را بمنزل برساند من نه، یک خر دیگه."

* "خدا نجار نیست اما در و تخته رو خوب بهم میندازه."

* "خدا وقتی بخواد بده، نمیپرسه تو کی هستی؟"

* "خدا وقتی ها میده، ور ور جماران هم، ها میده."

* "خدا همه چیز را به یک بنده نمی‌ده."

* "خدا همونقدر که بنده بد داره، بنده خوب هم داره."

* "خدایا آنکه را عقل دادی چه ندادی و آنکه را عقل ندادی چه دادی؟" ((خواجه عبدالله انصاری ))

* "خدا یه عقل زیاد بتو بده یه پول زیاد بمن."

* "خر، آخور خود را گم نمیکنه."

* "خراب بشه باغی که کلیدش چوب مو باشه."

* "خر، ار جل ز‌اطلس بپوشد خر است."

* "خر است و یک کیله جو."

* "خر از لگد خر ناراحت نمیشه."

* "خر باربر، به که شیر مردم در."

* "خر به بوسه و پیغام آب نمی‌خوره."

* "خربزه شیرین مال شغاله."

* "خربزه که خوردی باید پای لرزش هم بشینی."

* "خربزه میخواهی یا هندوانه: هر دو دانه."

* "خربیارو باقلا بار کن."

* "خر، پایش یک بار به چاله میره."

* "خرج که از کیسه مهمان بود --- حاتم طایی شدن آسان بود."

* "خر چه داند قیمت نقل و نبات؟"

* "خر خالی یرقه میره."

* "خر، خسته - صاحب خر، ناراضی."

* "خر خفته جو نمی‌خوره."

* "خر دیزه است، به مرگ خودش راضی است تا ضرر بصاحبش بزنه."

* "خر را با آخورمیخوره، مرده را با گور."

* "خر را جایی می‌بندند که صاحب خر راضی باشه."

* "خر را که به عروسی می‌برند، برای خوشی نیست برای آبکشی است."

* "خر را گم کرده پی نعلش میگرده."

* "خر، رو به طویله تند میره."

* "خرس، تخم میکنه یا بچه؟ از این دم بریده هر چی بگی برمیاد."

* "خرس در کوه، بو علی سیناست."

* "خرس شکار نکرده رو پوستشو نفروش."

* "خر سواری را حساب نمیکنه."

* "خر، سی شاهی، پالون دو زار."

* "خر کریم را نعل کردن."

* "خر که جو دید، کاه نمیخوره."

* "خر، که علف دید گردن دراز میکنه."

* "خر گچ‌کش روز جمعه از کوه سنگ میاره."

* "خر لخت راپالانشو بر نمیدارند."

* "خر ما از کرگی دم نداشت."

* "خر ناخنکی صاحب سلیقه می‌شود."

* "خروار نمکه، مثقال هم نمکه."

* "خر وامانده معطل چشه."

* "خروسی را که شغال صبح میبره بگذار سر شب ببره."

* "خر، همان خره پالانش عوض شده."

* "خریت ارث نیست بهره خداداده‌س."

* "خری که از خری وابمونه باید یال و دمشو برید."

* "خوشبخت آنکه خورد و کِشت، بدبخت آنکه مرد و هِشت."

* "خواب پاسبان، چراغ دزده."

* "خنده کردن دل خوش میخواد و گریه کردن سر وچشم."

* "خواهر شوهر، عقرب زیر فرشه."

* "خواست زیر ابروشو برداره، چشماشو کور کرد."

* "خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو."

* "خوبی لر به آنست که هر چه شب گوید روزنه انست."

* "خودتو خسته ببین، رفیقتو مرده."

* "خودشو نمیتونه نگهداره چطور منو نگهمیداره؟"

* "خود گویی و خود خندی، عجب مرد هنر‌مندی."

* "خودم کردم که لعنت بر خودم باد."

* "خوردن خوبی داره، پس دادن بدی."

* "خوشا بحال کسانی که مردند و آواز ترا نشنیدند."

* "خوشا چاهی که آب از خود بر آرد."

* "خوش بود گر محک تجربه آید بمیان --- تا سیه روی شود هر که دراو غش باشد."

* "خوش زبان باش در امان باش."

* "خولی بکفم به که کلنگی بهوا."

* "یک ده آباد به از صد شهر خراب."

* "خونسار است و یک خرس."

* "خیر در خانه صاحبش را میشناسد."

* "خیک بزرگ، روغنش خوب نمیشه."


د

* "دادن بدیوانگی گرفتن بعاقلی."

* "دارندگیست و برازندگی."

* "داری طرب کن، نداری طلب کن."

* "داشتم داشتم حساب نیست، دارم دارم حسابه."

* "دانا داند و پرسد نادان نداند و نپرسد."

* "دانا گوشت میخورد نادان چغندر."

* "دانه فلفل سیاه و خال مهرویان سیاه --- هر دو جانسوز است اما این کجا و آن کجا."

* "دایه از مادر مهربانتر را باید پستن برید."

* "دختر، تخم تر تیزک است."

* "دختر تنبل، مادر کدبانو را دوست داره."

* "دخترمیخواهی ماماش را بین --- کرباس میخواهی پهناش را ببین."

* "دختر همسایه هر چه چل‌تر برای ما بهتر."

* "دختری که مادرش تعریف بکنه برای آقا دائیش خوبه."

* "درازی شاه خانم به پهنای ماه خانم در."

* "در بیابان گرسنه را شلغم پخته به ز نقره خام."

* "در بیابان لنگه کفش، نعمت خداست."

* "در پس هر گریه آخر خنده‌ایست."

* "در جنگ، حلوا تقسیم نمی‌کنند."

* "در جوانی مستی، در پیری سستی، پس کی خدا پرستی؟"."

* "در جهان هر کس که داره نان مفت، میتواند حرفهای خوب گفت."

* "در جهنم عقربی هست که از دستش به مار غاشیه پناه می‌برند."

* "در جیبش را تار عنکبوت گرفته است."

* "در چهل سالگی طنبور میآموزد در گور استاد خواهد شد."

* "در حوضی که ماهی نیست، قورباغه سپهسالاره."

* "در خانه‌ات را ببند همسایه تو دزد نکن."

* "در خانه اگر کس است یک‌حرف بس است."

* "در خانه بیعاره‌ها نقاره می‌زنند."

* "در خانه مور، شبنمی طوفانست."

* "در خانه هر چه، مهمان هر که."

* "درخت اگر متحرک شدی ز جای بجای --- نه جور اره کشیدی نه جفای تبر."

* "درخت پر‌بار، سنگ می‌خوره."

* "درخت کاهلی بارش گرسنگی است."

* "درخت کج جز بآتش راست نمی‌شه."

* "درخت گردکان باین بلندی --- درخت خربزه الله اکبر."

* "درخت هر چه بارش بیش‌تر بشه، سرش پائین‌تر میاد."

* "درد دل خودم کم بود، اینهم غرغر همسایه."

* "درد، کوه کوه میاد، مومو میره."

* "در دروازه را میشه بست، اما در دهن مردم و نمیشه بست."

* "در دنیا همیشه بیک پاشنه نمی‌چرخه."

* "در دنیا یه خوبی می‌مونه یه بدی."

* "در دیزی وازه، حیای گربه کجا رفته."

* "در زمستان، الو، به از پلوه."

* "در زمستان یه جل بهتر از یه دسته گله."

* "درزی در کوزه افتاد."

* "در زیر این گنبد آبنوسی، یکجا عزاست یک‌جا عروسی."

* "درس ادیب اگر بود زمزمه محبتی --- جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را." ((‌ نظیری نیشابوری ))

* "در شهر کورها یه چشمی پادشاست."

* "در شهر نی‌سواران باید سوار نی شد."

* "در عفو لذتیست که در انتقام نیست."

* "در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست." ((‌ حافظ شیرازی ))

* "در کف شیر نر خونخواره‌ای --- غیر از تسلیم و رضا کو چاره‌ای؟"

* "در مجلس خود راه مده همچو منی را --- کافسرده دل افسرده کند انجمنی را."

* "درم داران عالم را کرم نیست --- کریمان را بدست اندر درم نیست."

* "در مسجده، نه کند نیست نه سوزوندنی."

* "در نمک ریختن توی دیگ باید به مرد پشت کرد."

* "درویش از ده رانده، ادعای کدخدائی کند."

* "درویش مومیائی، هی میگی و نمیائی."

* "درویش را گفتند: در دکانتو ببند دهنشو هم گذاشت."

* "در، همیشه بیک پاشنه نمی‌گرده."

* "درهفت آسمان یک ستاره نداره."

* "دزد،آب گرون می‌خوره."

* "دزد بازار آشفته می‌خواهد."

* "دزد باش و مرد باش."

* "دزد به یک راه می‌رود، صاحب مال به هزار راه."

* "دزد حاضر و بز حاضر."

* "دزد ناشی به کاهدون میزنه."

* "دزدی آنهم شلغم؟"."

* "دزدی که نسیم را بدزدد دزد است."

* "دست بالای دست بسیار است." (( در جهان پیل مست بسیار است."."." ))

* "دست به دنبک هر کی بزنی صدا میده."

* "دست بریده قدر دست بریده را میدونه."

* "دست بشکند در آستین، سر بشکند درکلاه."

* "دست بیچاره چون بجان نرسد --- چاره جز پیرهن دریدن نیست."

* "دست بی‌هنر کفچه گدائیست."

* "دست پشت سر نداره."

* "دست پیش را گرفته که پس نیفته."

* "دستت چربه، بمال سرت."

* "دستت چو نمی‌رسد به خانم --- دریاب کنیز مطبخی را."

* "دستت چو نمی‌رسد به کوکو، خشکه پلو را فرو کو."

* "دست‌تنگی بدتر از دلتنگی است."

* "دست خالی برای تو سر زدن خوبه."

* "دست در کاسه و مشت در پیشانی."

* "دست، دست را میشناسه."

* "دست دکاندار تلخ است."

* "دست راست را از چپ نمیشناسه."

* "دستش به خر نمیرسه پالان خر را بر میدارد."

* "دستش به دم گاو بند شده."

* "دستش به عرب و عجم بند شده است."

* "دستش بدهنش میرسه."

* "دستش در کیسه خلیفه است."

* "دستش را به کمرش گرفته که از بیگی نیفته."

* "دستش شیره ایست یا دستش چسبناک است."

* "دستش را توی حنا گذاشت."

* "دست شکسته بکار میره، دل شکسته بکار نمیره."

* "دست شکسته وبال گردنه."

* "دستش نمک نداره."

* "دست کار دل و نمیکنه و دل کار دست و نمیکنه."

* "دستش کجه."

* "دست که به چوب بردی گربه دزده حساب کار خودشو میکنه."

* "دست که بسیار شد برکت کم می‌شود."

* "دست ما کوتاه و خرما بر نخیل." (( پای ما لنگ است و منزل بس دراز )) ((‌ حافظ شیرازی ))

* "دست ننت درد نکنه."

* "دست و روت را بشور منم بخور."

* "دست و رویش را با آب مرده شور خانه شسته است."

* "دستی را که حاکم ببره خون نداره یا دیه نداره."

* "دستی را که نمیتوان برید باید بوسید."

* "دستی را که از من برید، خواه سگ بخورد خواه گربه."

* "دشمنان در زندان با هم دوست شوند."

* "دشمن دانا بلندت میکند --- بر زمینت میزند نادان دوست."

* "دشمن دانا که غم جان بود --- بهتر از دوست که نادان بود." ((‌ نظامی ))

* "دشمن نتوان حقیر و بیچاره شمرد." (( دانی که چه گفت زال با رستم گرد )) ((‌ سعدی ))

* "دعا خانه صاحبش را میشناسد."

* "دعا کن (( الف )) بمیره یا دعا کن بابات بمیره."

* "دعوا سر لحاف ملا نصرالدین بود."

* "دلاکها که بیکار میشوند سر هم را میتراشند."

* "دل بی‌غم دراین عالم نباشد --- اگر باشد بنی آدم نباشد."

* "دل سفره نیست که آدم پیش هر کس باز کنه."

* "دلش درو طاقچه نداره."

* "دلم خوشه زن بگم اگر چه کمتر از سگم."

* "دلو همیشه از چاه درست در نمیاد."

* "دماغش را بگیری جانش در میاد."

* "دم خروس از جیبش پیداست."

* "دمش را توی خمره زده است."

* "دندن اسب پیشکشی را نمی‌شمارند."

* "دنده را شتر شکست، تاوانش را خر داد."

* "دنیا پس از مرگ ما، چه دریا چه سراب."

* "دنیا دمش درازه."

* "دنیا جای آزمایش است، نه جای آسایش."

* "دنیا، دار مکافاته."

* "دنیا را آب ببره او راخواب میبره."

* "دنیا را هر طور بگیری میگذره."

* "دنیایش مثل آخرت یزیده."

* "دنیا محل گذره."

* "دو تا در را پهلوی هم میگذارند برای اینست که به درد هم برسند."

* "دو خروس بچه از یک مرغ پیدا میشوند، یکی ترکی میخونه یکی فارسی."

* "دود از کنده بلند میشه."

* "دود، روزنه خودشو پیدا میکنه."

* "دو دستماله میرقصه."

* "دور اول و بد مستی؟"

* "دور دور میرزا جلاله، یک زن به دو شوهر حلاله."

* "دوری و دوستی."

* ".دوست آن باشد که گیرد دست دوست، در پریشان حالی و درماندگی"
o English Equivalent: A friend in need is a friend indeed.

* "دوست آنست که بگریاند." دشمن آنست که بخنداند."

* "دوست همه کس، دوست هیچکس نیست."

* "دوستی بدوستی در، جو بیار زرد آلو ببر."

* "دوستی دوستی از سرت میکنند پوستی؟"."

* "دوصد گفته چو نیم کردار نیست."

* "دو صد من استخوان باید که صدمن بار بردارد."

* "دوغ در خانه ترش است."

* "دوغ و دوشاب در نظرش یکیست."

* "دو قرت و نیمش باقیه."

* "دو قرص نان اگر از گندم است و گر از جو --- دوتای جامه اگر کهنه است و گر از نو."

* "هزار مرتبه بهتر بنزد ابن یمین --- زفرمملکت کیقباد و کیخسرو."

* "ده انگشت را خدا برابر نیافریده."

* "ده، برای کدخدا خوبه و برادرش."

* "ده درویش در گلیمی بخسبند و دو پادشاه در اقلیمی نگنجند."

* "دهنش آستر داره."

* "دهنش چاک و بست نداره."

* "دهن مردم را نمیشود بست."

* "دهنه جیبش را تار عنکبوت گرفته."

* "دیده می‌بینه، دل میخواد."

* "دیر آمده زود میخواد بره."

* "دیر زائیده زود میخواد بزرگ کنه."

* "دیشب همه شب کمچه زدی کو حلوا؟"."

* "دیگ به دیگ میگه روت سیاه، سه پایه میگه صل علی."
o English Equivalent: Pot calling the kettle black.

* "دیگران کاشتند ما خوردیم، ما میکاریم دیگران بخورند."

* "دیگ ملا نصرالدین است."

* "دیوار حاشا بلنده."

* ".دیوار موش داره، موش هم گوش داره"
o Connotation: Be careful. People could be listening.
o English Equivalent: Walls have ears.

* "دیوانه چو دیوانه به بیند خوشش آید."

ذ

* "ذات نایافته از هستی بخش --- کی تواند که شود هستی بخش؟"." (( جامی ))

* "ذره ذره کاندرین ارض و سماست --- جنس خود را همچو کاه و کهرباست." ((مولوی ))

* "ذره ذره جمع گردد وانگهی دریا شود."


دوصد گفته چو نیم کردار نیست." Actions speak louder than words

ر

* "راستی هیبت اللهی یا میخواهی منو بترسونی؟"."

* "راه دزد زده تا چهل روز امنه."

* "راه دویده، کفش دریده."

* "رحمت بکفن دزد اولی."

* "رخت دو جاری را در یک طشت نمیشه شست."

* "رستم است و یکدست اسلحه."

* "رستم در حمام است."

* "رستم صولت و افندی پیزی."

* "رسیده بود بلایی ولی به خیر گذشت." (( نریخت درد می و محتسبز دیر گذشت."."." )) (( آصفی هروی ))

* "رطب خورده کی منع رطب چون کند."

* "رفت زیر ابروش را برداره چشمش را هم کور کرد."

* "رفت به نان برسه بجان رسید."

* "رفتم ثواب کنم کباب شدم."

* "رفتم خونه خاله دلم واشه، خاله خسبید دلم پوسید."

* "رفتم شهر کورها، دیدم همه کور، من‌هم کور."

* "رقاصه نمیتونست برقصه میگفت زمین کجه."

* "رند را بند و قحبه را پند سود نکند."

* "رنگم ببین و حالمو نپرس."

* "روبرو خاله و پشت سر چاله."

* "روده بزرگه روده کوچیکه رو خورد."

* "روز از نو، روزی از نو."

* "روز گار آئینه را محتاج خاکستر کند."

* "روزگار است اینکه گه عزت دهد و گه خوار دارد --- چرخ بازیگر از این بازیچه‌ها بسیار دارد."(( قائم مقام فراهانی ))

* "روزه خوردنشو دیدم، ولی نماز کردنش را ندیده ام."

* "روزی به قدمه."

* "روزی گریه دست زن شلخته است."

* "روضه خوان پشمه چال است."

* "روغن چراغ ریخته وقف امامزاده."

* "روغن روی روغن میره، بلغور، خشک میمونه."

* "رو مسخرگی پیشه کن و مطربی آموز --- تا داد خود از کهتر و مهتر بستانی." (( عبید زاکانی ))

* "روی گدا سیاهه ولی کیسه‌اش پره."

* "ریسمان سوخت و کجیش بیرون نرفت."

* "ریش و قیچی هر دو در دست شماست."



ز

* "ز آب خرد، ماهی خرد خیزد --- نهنگ آن به که از دریا گریزد."

* "زاغم زد و زو غم زد، پس مانده کلاغ کورم زد."

* "زبان بریده بکنجی نشسته صم بکم --- به از کسی که نباشد زبانش اندر حکم." (( سعدی ))

* "زبان خر را خلج میدونه."

* "زبان خوش، مار را از سوراخ بیرون میآورد."

* "زبان سرخ سر سبز میدهد بر باد --- بهوش باش که سر در سر زبان نکنی."

* "زبان گوشت است بهر طرف که بچرخانی میچرخه."

* "زخم زبان از زخم شمشیر بدتره."

* "زدی ضربتی ضربتی نوش کن."

* "زرد آلو را میخورند برای هسته‌اش."

* "زرنگی زیاد فقر میآره."

* "زرنگی زیاد مایه جوانمرگیست."

* "ز عشق تا بصبوری هزار فرسنگ است." (( دلی که عاشق و صابر بود مگر سنگ است؟" )) (( سعدی ))

* "زعفران که زیاد شد بخورد خر میدهند."

* "زکوه تخم مرغ یک دانه پنبه دونه است."

* "زمانه ایست که هر کس بخود گرفتار است." (( تو هم در آینه حیران حسن خویشی."."." )) (( آصفی هروی ))

* "زمانه با تو نسازد، تو با زمانه بساز."

* "زمستان رفت و رو سیاهی به زغال موند."

* "زن آبستن گل میخوره اما گل داغستان."

* "زن ازغازه سرخ رو شود و مرد از غزا."

* "زن بد را اگر در شیشه هم بکنند کار خودشو میکنه."

* "زن بلاست، اما الهی هیچ خانه‌ای بی‌بلا نباشه."

* "زن بیوه را میوه‌اش میخواهند."

* "زن تا نزائیده دلبره، وقتیکه زائید مادره."

* "زن جوان را تیری به پهلو نشیند به که پیری."

* "زن راضی، مرد راضی، گور پدر قاضی."

* "زن سلیطه سگ بی‌قلاده است."

* "زن که رسید به بیست، باید بحالش گریست."

* "زنگوله پای تابوت."

* "زن نجیب گرفتن آسونه، ولی نگهداریش مشکله."

* "زن و شوهر جنگ کنند، ابلهان باور کنند."

* "زنی که جهاز نداره، اینهمه ناز نداره."

* "زورش بخر نمیرسه پالون خر را بر میداره."

* "زور داری، حرفت پیشه."

* "زور دار پول نمیخواد، بی‌زور هم پول نمیخواد."

* "زهر طرف که کشته شود اسلام است."

* "زیر اندازش زمین است و رواندازش آسمون."

* "زیر پای کسی پوست خربزه گذاشتن."

* "زیر دمش سست است."

* "زیر دیگ آتش است و زیر آدم آدم."

* "زیر سرش بلنده."

* "زیر شالش قرصه."

* "زیر کاسه نیم کاسه ایست."

* "زیره به کرمان میبره."

س

* "سال به دوازده ماه ما می‌بینیم یکدفعه هم تو ببین."

* "سال به سال دریغ از پارسال."

* "سالها میگذاره تا شنبه به نوروز بیفته."

* "سالی که نکوست از بهارش پیداست."

* "سبوی خالی را بسبوی پر مزن."

* "سبوی نو آب خنک دارد."

* "سبیلش آویزان شد."

* ".سبیلش را باید چرب کرد"
o English Equivanlent: You should grease his palm.

* "سپلشت آید و زن زاید و مهمان عزیزت برسد."

* ".سحرخیز باش تا کامروا باشی"
o English Equivalent: Early to bed and early to rise makes a man healthy, wealthy and wise.

* "سخن خود تو کجا شنیدی، اونجا که حرف مردمو شنیدی."

* "سر بریده سخن نگوید."

* "سر بزرگ بلای بزرگ داره."

* "سر بشکنه در کلاه، دست بشکنه در آستین."

* "سر بی صاحب میتراشه."

* "سر بیگناه، پای دار میره اما بالای دار نمیره."

* "سر پیری و معرکه گیری."

* "سر تراشی را از سر کچل ما میخواد یاد بگیره."

* "سر حلیم روغن میرود."

* "سر خر باش، صاحب زر باش."

* "سر را با پنبه میبرد."
o Literal translation: He beheads with cotton.
o Connotation: One hurts you in a way you don't register it.

* "سر را قمی می‌شکنه تاوانش را کاشی میده."

* "سر زلف تو نباشد سر زلف دگری."

* "سرش از خودش نیست."

* "سرش به تنش زیادی میکنه."

* "سرش به کلاش میارزه."

* "سرش بوی قرمه سبزی میده."

* "سرش توی حسابه."

* "سرش توی لاک خودشه."

* "سرش جنگه اما دلش تنگه."

* "سرش را پیراهن هم نمیدونه."

* "سر قبری گریه کن که مرده توش باشه."

* "سر قبرم کثافت نکن از فاتحه خواندنت گذشتم."

* "سر کچل را سنگی و دیوانه را دنگی."

* "سر کچل و عرقچین."

* "سرکه مفت از عسل شیرین‌تره."

* ".سرکه نقد بهتر از حلوای نسیه است"
o English Equivalent: A bird in the hand is worth two in the bush.

* "سرکه نه در راه عزیزان بود --- بار گرانیست کشیدن بدوش." (( سعدی ))

* "سر گاو توی خمره گیر کرده."

* "سر گنجشکی خورده."

* "سر گنده زیر لحافه."

* "سرم را میشکنه نخودچی جیبم میکنه."

* "سرم را سرسری متراش ای استاد سلمانی --- که ما هم در دیار خود سری داریم و سامانی."

* "سرنا را از سر گشادش میزنه."

* "سرناچی کم بود یکی هم از غوغه اومد."

* "سری را مه درد نیمکند دستمال مبند."

* "سری که عشق ندارد کدوی بی‌بار است." (( لبی که خنده ندارد شکاف دیوار است."."." ))

* "سزای گرانفروش نخریدنه."

* "سسک هفت تا بچه میآره یکیش بلبله."

* "سفره بی‌نان جله، کوزه بی‌آب گله."

* "سفره نیفتاده ( نینداخته ) بوی مشک میده."

* "سفره نیفتاده یک عیب داره." سفره افتاده هزار عیب."

* "سفید سفید صد تومن، سرخ و سفید سیصد تومن، حالا که رسید به سبزه هر چی بگی میارزه."

* "سقش سیاه است."

* "سگ بادمش زیر پاشو جارو میکنه."

* "سگ باش، کوچک خونه نباش."

* "سگ پاچه صاحبش را نمیگیره."

* "سگ، پدر نداشت سراغ حاج عموشو میگرفت."

* "سگ چیه که پشمش باشه."

* "سگ درحضور به از برادر دور."

* "سگ در خانه صاحبش شیره."

* "سگ داد و سگ توله گرفت."

* "سگ دستش نمیشه داد که اخته کنه."

* "سگ را که چاق کنند هار میشه."

* "سگ زرد برادر شغاله."

* "سگست آنکه با سگ رود در جوال."

* "سگ سفید ضرر پنبه فروشه."

* "سگ سیر دنبال کسی نمیره."

* "سگش بهتر از خودشه."

* "سگ که چاق سد گوشتش خوراکی نمیشه."

* "سگ گر و قلاده زر؟"."

* "سگ ماده در لانه، شیر است."

* "سگ نازی آباده، نه خودی میشناسه نه غریبه."

* "سگ نمک‌شناس به از آدم ناسپاس."

* "سگی به بامی جسته گردش به ما نشسه."

* "سگی که برای خودش پشم نمیکند برای دیگران کشک نخواهد کرد."

* "سگی که پارس کنه، نمیگیره."

* "سلام روستائی بی‌طمع نیست."

* "سنده را انبر دم دماغش نمیشه برد."

* "سنگ به در بسته میخوره."

* "سنگ بزرگ علامت نزدنه."

* "سنگ بنداز بغلت واشه."

* "سنگ خاله قورباغه را گرو میکشه."

* "سنگ کوچک سر بزرگ را میشکنه."

* "سنگ مفت، گنجشک مفت."

* "سنگی را که نتوان برداشت باید بوسد و گذاشت."

* "سواره از پیاده خبر نداره، سیر از گرسنه."

* "سودا، به رضا، خویشی بخوشی."

* "سودا چنان خوشست که یکجا کند کسی." (( دنیا و آخرت به نگاهی فروختیم )) (( قصاب کاشانی ))

* "سودا گر پنیر از شیشه میخوره."

* "سودای نقد بوی مشک میده."

* "سوراخ دعا را گم کرده."

* "سوزن، همه را میپوشونه اما خودش لخته."

* "سوسکه از دیوار بالا میرفت مادرش میگفت: قربون دست و پای بلوریت."

* "سهره ( سیره ) رنگ کرده را جای بلبل میفروشه."

* "سیب سرخ برای دست چلاق خوبه؟"."

* "سیب مرا خوردی تا قیامت ابریشم پس بده."

* "سیبی که بالا میره تا پائین بیاد هزار چرخ میخوره."

* "سیبی که سهیلش نزند رنگ ندارد." (( تعلیم معلم بکسی ننگ ندارد ))

* ".سیلی نقد به از حلوای نسیه"
o English Equivalent: A bird in the hand is worth two in the bush.

ش

* "شاگرد اتو گرم، سرد میارم حرفه، گرم میارم حرفه."

* "شاه خانم میزاد، ماه خانم درد میکشه."

* "شاه می‌بخشه شیخ علیخان نمی‌بخشه."

* "شاهنامه آخرش خوشه."

* "شب دراز است و قلندر بیکار."

* "شب سمور گذشت و لب تنور گذشت."

* "شب عید است و یار از من چغندر پخته میخواهد --- گمانش میرسد من گنج قارون زیر سر دارم."

* "شبهای چهارشنبه هم غش میکنه."

* "شپش توی جیبش سه قاب بازی میکنه."

* "شپش توی جیبش منیژه خانومه."

* "شتر اگر مرده هم باشد پوستش بار خره."

* "شتر بزرگه زحمتش هم بزرگه."

* "شتر پیر شد و شاشیدن نیاموخت."

* "شتر خوابیده شم بلندتر از خر ایستاده است."

* "شتر در خواب بیند پنبه دانه --- گهی لف لف خورد گه دانه دانه."

* "شتر دیدی ندیدی؟"."

* "شتر را چه به علاقه بندی؟"

* "شتر را گفتند: چرا شاشت از پسه؟" گفت: چه چیزم مثل همه کسه."

* "شتر را گفتند: چرا گردنت کجه؟" گفت: کجام راسته."

* "شتر را گفتند: چکاره‌ای؟" گفت: علاقه بندم." گفتند: از دست و پنجه نرم و نازکت پیداست."

* "آن یکی می‌گفت استر را که هی --- از کجا می‌آیی ای فرخنده پی گفت: از حمام گرم کوی تو --- گفت: خود پیداست از زانوی تو."

* "شتر را گم کرده پی افسارش میگرده."

* "شتر سواری دولا دولا نمیشه."

* "شتر که نواله میخواد گردن دراز میکنه."

* "شتر کجاش خوبه که لبش بده؟"."

* "شتر گاو پلنگ."

* "شتر مرد و حاجی خلاص."

* "شتر مرغ را گفتند: بار بردار." گفت: من مرغم." گفتند: پرواز کن." گفت: من شترم."

* "شترها را نعل می‌کردند، کک هم پایش را بلند کرد."

* "شراب مفت را قاضی هم میخوره."

* "شریک اگر خو